مدیریت هزینه ها و برنامه ریزی دقیق برای بودجه بندی ، همواره یکی از چالشهای مدیریتی در اغلب کسب و کارهاست. صنعت فولاد بدلیل بزرگی و وسعت عملیات ، یکی از صنایع پرهزینه است و لزوم توجه به بحث مدیریت هزینه ها در مقاطع زمانی مختلف ، از مرحله راه اندازی گرفته تا زمان بهره برداری ، از اهمیت بالایی برخوردار است . در همین خصوص مصاحبه ایی با رسول دانیال زاده مدیر بزرگترین گروه تولیدی محصولات فولادی در بخش خصوصی کشور بعمل آمد . در بخش اول این مصاحبه به اهمیت مدیریت هزینه ها و پیش نیازهای آن و نیز نکات مهّم در زمان راه اندازی طرحهای فولادی پرداخته شده، و همچنین به ملاحظاتی درخصوص شیوه های مناسب تامین انرژی در حین راه اندازی اشاره شده است. بخش دوم این مصاحبه ناظر بر مدیریت هزینه ها در زمان بهره برداری از این طرحهای صنعتی است.
سوال: اهمیت مدیریت هزینه چیست؟
رسول دانیال زاده: یکی از اهداف اصلی هر فعّالیت اقتصادی سودآوریست . هر گونه اقدامی برای افزایش درآمدها یا کاهش هزینه ها منجر به سودآوری بیشتر در یک بنگاه اقتصادی میشود . البته امکان استفاده از منابع اعتباری هم به این هدف کمک خواهد نمود . این دو مولفه¬ی درآمد و هزینه، ارتباط مستقیم با هم دارند . بدین معنا که در یک فعالیّت اقتصادی باید هزینه کنید تا به درآمد برسید . نکته اینجاست که لزوماً با هزینه¬ی کم به درآمد بالا نخواهید رسید بلکه ؛ حداکثر درآمد زمانی حاصل میشود که بهینه ترین شیوه های هزینه ایی را انتخاب کنید . بنابراین لزوم مدیریت دقیق بر هزینه ها ، از اهمیت بالایی برخوردار است.
سوال: پیش نیاز مدیریت هزینه ها چیست؟
رسول دانیال زاده: یکی از الزامات اولیه برای مدیریت بر هزینه ها ، شناخت کافی از مراکز و سرفصل های هزینه¬ای ست. برای این امر هم لازم است قبل از راه اندازی هر کسب و کاری ، با درک درست از همه جوانبِ کار،نسبت طراحی یک ساختار هزینه¬ی بهینه اقدام نمود . شایان ذکر است سرفصل های هزینه ایی هر کسب و کاری مختص بخود ست ولی در برخی موارد ، اغلب کسب و کارها ، اشتراکاتی نیز در عناوین هزینه¬ایی با هم دارند.
سوال:در راه اندازی طرحهای فولادی،توجه به چه نکاتی منجر به بهینه سازی هزینه های اولیه میشود؟
رسول دانیال زاده: همانطور که میدانید صنعت فولاد ، صنعتی گران است . راه اندازی یک مجموعه فولادی نیازمند سرمایه گذاریهای کلان می باشد که راهبری و بهره برداری پیوسته از آن هم ، همواره با صرف هزینه های زیادی توأم است. بنابراین ، عدم دقّت به یکسری از فاکتور ها و البته نحوه هزینه¬کرد ، ممکن است مدیریت بر منابع مالی را با چالشهای جدّی مواجه کند و حتی در دراز مدت ، ادامه فعالیت را غیراقتصادی نموده و موجب خسارات سنگین گردد . لحاظ نمودن این فاکتورها از همان ابتدای تاسیس ، نه تنها باعث توجیه پذیری سرمایه گذاری میشود بلکه موجب بیشترین تاثیرگذاری در کاهش هزینه ها نیز خواهد شد .
یکی از این فاکتورها مطالعات اولیه طرح است . در مطالعات اولیه بحث مکان¬یابی مناسب برای استقرار کارخانه از اهمیت بالایی برخوردار است . مکانی که در بهینه ترین موقعیت از جهت دسترسی به تامین کنندگان مواد اولیه و نیز بازارهای هدف بوده و کوتاه ترین فاصله را با راه های مواسلاتی جاده ای و ریلی برای کاهش هزینه های حمل و نقل داشته باشد. اگر هم به راه دریایی دسترسی داشته باشد که فوق العاده خواهد بود. در کسب و کارهای فولادی ، دقت در انتخاب اولیه مکان استقرار، بشدت بر کاهش هزینه های جاری و آتی ، تاثیر بسزایی خواهد داشت.
از دیگر ملاحظات مهم در زمان راه اندازی ، دسترسی مناسب به منابع انرژی برای این گونه صنایع است.
سوال:برای کاهش هزینه های انرژی در زمان راه اندازی چه باید کرد و آیا نکته دیگری هم در مقطع راه اندازی حائز اهمیت است؟
رسول دانیال زاده: بحث تامین کافی و بموقع و البته ارزانتر حامل های انرژی همچون برق و گاز و آب در زمان راه اندازی از اهمیت بالایی برخوردار است. عدم توجه به دسترسی سهل و نزدیک به شبکه های برق و گاز و منابع آبی فراوان ، ممکن اجرای اینگونه طرحها را با هزینه های زیادی که صرف احداث زیرساختهای تامین حاملها میشود ، مواجه کند. عدم توجه به این امر، علاوه بر بالا رفتن حجم سرمایه گذاریهای اولیه ، منجر به تحمیل هزینه¬های نگهداشت زیادی نیز در آینده خواهد شد .
از دیگر نکاتی که باید در ابتدای راه اندازی مجموعه های صنعتی بدان توجه شود ، بحث چیدمان تجهیزات و ایستگاه های کاری داخل این کارخانجات است . نحوه تعامل این بخشها با یکدیگر و روشهای بهینه در ارائه خدمات پشتیبانی فنی سریع، مسیرهای ورود مواد اولیه و شیوه انبارش آنها و چرخه محصول از خط تولید تا انبارها و خروج از کارخانه هم جزو عوامل تاثیر گذار در این مبحث است و باید بنحوی طراحی و پیاده سازی شود که کاهنده هزینه¬ها باشد. به همین دلیل است که فرآیند مدیریت بر هزینه ها ، از همان ابتدای فعالیت پروژه های صنعتی شروع شده و باید بدان توجه ویژه داشت . تا اینجای کار تمهید مقدمات بود اما بحث کنترل هزینه ها میبایست حین بهره برداری هم کارایی و پویایی خود را حفظ کند .